Varikosel doktor tarafında muayene edildiğinde genellikle teşhis edilebilen bir durumdur. Hasta ayakta fiziksel muayene ürolog tarafından muayene edilerek varikosele sahipse bunu kolayca tespit edilebilmektedir. Hatanın ayakta derin nefes alıp vermesi ile genişlemiş olan damar varsa bu damar doktor tarafından bulunabilmektedir. Varikoselden şüphelenildiği durumda üroloğu hastadan ultrason yani skrotal ultrason adı verilen bir test yaptırmasını isteyerek hastalıktan ve hastalığın boyutundan emin olabilmektedir. Fiziksel muayene esnasında bir sorun çıkmadığı sürece ultrasona gereksinim duyulmayabilmektedir. Varikosel olduğuna kanaat getirilen hasta için tedavi yöntemi hastalığın derecesine göre değişim göstermektedir. Varikosel sorunu için tedavi kesinlikle gerekli bir durumdur denilmez. Bazen varikosel problemi olan hastalar tedavi almadan da çocuk sahibi olabilmektedirler.Fakat hasta ağrı, şişlik veya çocuk sahibi olmaya çalışıp sonuç alamadığı durumlarda hastanın tedavi alması bir şart haline gelmektedir. Varikosel için ilaç tedavisi mümkün değildir sadece hastanın ağrısı için bazı ağrı kesici ilaçlar kişiyi rahatlatabilmektedir. Varikosel tedavisi gerektiren durumlarda ameliyat zorunlu hale gelmiş durumdadır. Varikosel ameliyatı anestezisi genel veya lokal olarak uygulanabilmektedir. Ameliyatı yapan cerrah genişleyen damara ulaşmak için kasık yolu ile girerek ulaşabilirken karın veya kasık altına bir kesi atarak da ameliyatı gerçekleştirmeyi tercih edebilmektedir. Bu durumda asıl amaç damarlardaki kanı bloke ederek akışa müdahale etmektir. Varikosel tedavisinde her geçen gün yeni teknikler ve buluşlar çıkması nedeniyle günümüzde ameliyatların başarısızlık oranı en aza inmiş durumdadır. En önemli buluşlardan biri de cerrahi mikroskoptur. Bu sayede ameliyat edilecek alan çok daha rahat görülerek tedavi edilmesi kolaylaşmıştır. Bir diğer güzel buluş da ultrason doppler yeniliğidir.Bu da açık cerrahide kullanılarak oldukça büyük bir başarı elde etmeye devam etmektedir.

Varikosel ameliyatının yer aldığı kategori mikro cerrahidir. Hasta genelde operasyondan 4 saat kadar sonra evine rahatlıkla dönebilmektedir. Ortalama 2 gün sonra hasta normal hayatına dönebilmektedir. Kişinin durumuna göre ortalama 2 hafta sonra hasta yorucu bazı egzersizler yapmaya başalayabilmektedir. Ameliyat sonrasında oluşacak ağrı azdır fakat duruma göre ağrı kesici almak gerekebilmektedir.